هنر درمانی بیانگر چیست و چه کاربردی دارد؟

هنر درمانی بیانگر با استفاده از تمامی فرم ها و اشکال هنری و تکیه بر دانش روان درمانی سعی دارد به افراد کمک کند تا دنیای درون را کشف کنند و وضعیت روانشناختی خود را بهبود ببخشند. در این نوع از هنردرمانی، هر مراجع تشویق می شود تا از اشکال مختلف بیان خلاقانه با ابزار هنری  برای توصیف دنیای درونی خود استفاده کند، از جمله طراحی و نقاشی، عکاسی،مجسمه سازی با استفاده از طیف وسیعی از مواد از خاک رس تا پاپیاماشه، موسیقی، بازیگری، شعر، نثر, رقص و حرکت. استفاده از هریک از این هنرها کاملا بستگی به نیازها و جهانبینی فرد دارد و هنردرمانگر در طول جلسات از هریک از این ابزارهای هنری استفاده می کند.

هنرهای بیانی بر چهار روش درمانی اصلی تمرکز دارد:

• ابراز وجودی
• تخیل
• مشارکت فعال
• ارتباط ذهن و بدن

به گفته دکتر کتی مالچیودی (یکی از پیشگامان هنردرمانی بیانگر) بشر از زمان های قدیم از هنرهای بیانی به عنوان روش های درمانی استفاده کرده است. هنردرمانگران بیانگر، بیان خلاق چندوجهی را، گاهی اوقات در یک جلسه و معمولاً غیر مستقیم، تسهیل می کنند. به عبارت دیگر، درمانگر مواد، تجهیزات و رسانه های مورد نیاز را برای تسهیل بیان خلاقانه مراجع در طول جلسه درمانی فراهم می کند.

مزایای هنردرمانی بیانگر

استفاده از هنرهای بیانی می تواند به افراد این امکان را می دهد که بهتر بتوانند از رواندرمانی مبتنی بر گفتار سود ببرند این کار بر اساس این است که کدام یک از اشکال هنردرمانی بیانگر برای آنها بهترین است. این کاملا بر این اساس قرار دارد که ترجیح افراد برای شروع فرایند هنردرمانی بر اساس چه موضوعی است. طبق گفته انجمن بین المللی هنر درمانی بیانگر (IEATA)، این شامل ادغام فرآیندهای هنری با روانشناسی و آموزش جامعه برای کمک به افراد برای بهبود خلاقیت، به دست آوردن تصویر روشنتری از خود و دستیابی به شفای عمیق است. در حالی که استفاده از برخی از انواع هنرهای بیانی ممکن است به دلایل مختلف از جمله ناتوانی جسمی محدود باشد، بسیاری از فعالیت های هنری برای طیف گسترده ای از افراد و در محیط های مختلف مناسب هستند. چنین فعالیت هایی اغلب می توانند در هر محیطی با حداقل مواد هنری مورد استفاده قرار گیرند.

هنر درمانی بیانگر در چه مواردی کمک کننده بوده است؟

این شاخه از هنردرمانی برای تعدادی از شرایط مختلف اختلالات روانشناختی بسیار مفید عمل کرده است و از دیگر مزایای آن این است که برای تمامی سنین قابل استفاده می باشد. برخی از شرایط و مشکلات روانشناختی که در زیر نوشته شده است, این نوع درمان بسیار مفید عمل کرده است:

اضطراب
اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD)
سوگ
صدمات مغزی
شرایط پزشکی مزمن
افسردگی
اختلالات رشدی
اختلالات مربوط به اشتها
مشکلات عاطفی
مسائل بین فردی
عزت نفس ضعیف
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
فشار روانی

این رویکرد برای سنین پایین که هنوز درک درستی از احساسات و هیجانات خود ندارند و نمیتوانند آنها را با کلام بیان کنند بسیار تاثیرگذار است.

چگونه کار می کند؟

در هسته درمانی هنرهای بیانی مفهوم “poiesis” وجود دارد که ریشه ذر زبان یونانی دارد و برای شعر استفاده می شود. این کلمه به روند طبیعی حرکت از زندگی روزمره به دنیای تخیل و خلاقیت اشاره دارد که منجر به خلق هنری می شود. هنر از یک مکان عاطفی عمیق در درون شما سرچشمه می‌گیرد، از این رو، تلاش‌های خلاقانه شما را قادر می‌سازد تا فرآیند عمیقی از خودیابی و درک خود را طی کنید. خلاقیت راهی برای بیان احساسات درونی می شود که نتیجه آن درک بیشتر و نزدیکی بیشتر با خودتان است. فرآیند خلاقیت شما به مسیر سلامت عاطفی شما تبدیل می شود. بسیاری از درمانگران روش‌های دیگری مانند درمان‌های شناختی رفتاری یا شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی را نیز به کار می‌برند که تمامی این درمان ها هم توسط بسیاری از هنردرمانگران با هنردرمانی تلفیق شده است.

نکاتی که باید مدنظر داشته باشید:

اگر به هنر درمانی فکر می کنید، نکات مهمی وجود دارد که باید در نظر بگیرید. لازم نیست در هیچ یک از شاخه های هنری آموزش یا تجربه داشته باشید. همچنین لازم نیست در کار هنری که در طول جلسات خود روی آن تمرکز می کنید، خوب و عالی باشید. هدف این فرآیند چیزی نیست که شما خلق می کنید، بلکه تنها خود فرایند خلق کردن است نه نتیجه آن. این نکته بسیار مهم است که نیازی نیست که فرد هنرمند باشد یا مهارت خاصی داشته باشد تا بتواند خود را از طریق فرایند خلق هنری بیان کند. مهم ترین چیز نگرش باز به خلاقیت در زندگی روزمره است, این به فرد امکان می دهد به خود و دیگران فرصتی برای تعامل بدهد. بعضی از محققان به این نتیجه رسیده اند که هنر درمانی بیانگر برای همه مناسب نیست. برای مثال، اگر شک دارید یا تمایلی به شرکت در تجربه خلاقانه ندارید، ممکن است برای شما مناسب نباشد. همچنین ممکن است برای برخی از شرایط روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی مناسب نباشد. همچنین مهم است که نسبت به تجربه خلاقانه پذیرا و باز باشید باشید و این موضوع شبیه شرکت در کلاس هنرهای هنری برای یادگیری و آموزش نیست.  در این فرایند تمرکز شما بر یادگیری تکنیک های هنری نیست، بلکه بر روی تجربه عاطفی درونی است که در فرآیند خلق هنری درگیر می شود، که ممکن است به شیوه ای پذیرا (مانند گوش دادن به موسیقی) یا از طریق خلق هنری با مواد مختلف باشد.